Uniknąć pęknięć, odgnieceń i odcisków palców - znaczenie staranności zbioru

Uszkodzenia mechaniczne owoców to poważny problem

Powstawanie uszkodzeń na powierzchni owoców ziarnkowych jest poważnym problemem, który wydatnie obniża zysk ze sprzedaży płodów, nad produkcją których czuwaliśmy przez cały sezon. Ochrona przed uszkodzeniami ma największe znaczenie w przypadku jabłek i gruszek deserowych, kierowanych do długiego przechowywania. Uszkodzenia owoców przemysłowych są tolerowane, zwłaszcza że niektórzy do ich zbioru wykorzystują nawet proste technologie bazujące na igłach czy nadziakach, które nabijają leżące pod drzewami jabłka spadowe. Bywa jednak, że jabłko przemysłowe chcemy pewien czas przetrzymać w oczekiwaniu na lepsze ceny skupu. Uszkodzenia i spowodowane nimi gnicie owoców nie jest w tym przypadku bez znaczenia, bo przemysł suchy sprzedaje się drożej niż mokry.

Jest jasne, że pełnowartościowe, nie uszkodzone owoce przechowują się dłużej. Pokryta woskiem skórka jest barierą dla wnikania patogenów chorobotwórczych odpowiedzialnych za rozwój groźnych chorób przechowalniczych. Przerwanie jej ciągłości otwiera wrota dla infekcji – psucie się owocu rozpoczyna się właśnie od takiej uszkodzonej powierzchni. W promieniu powstałego ogniska, choroba przenosi się podczas przechowywania na zdrowe owoce i odpowiada za ich gniazdowe psucie.

Wszelkie uszkodzenia obniżają wartość handlową owoców. Zmniejszają ich walory w oczach odbiorców, dlatego będziemy musieli sprzedać je po niższej cenie. Odgniecenia i odciski palców brązowieją, nadając jabłku czy gruszce nieapetycznego wyglądu. Pogarszają również smak. Skracają okres „życia półkowego” owoców (z ang. shelf life), czyli ich trwałości w obrocie handlowym.

Jak zmniejszyć ryzyko powstawania uszkodzeń w okresie przedzbiorczym?

Istnieją działania, które możemy podjąć przed zbiorem, aby zmniejszyć podatność owoców na uszkodzenia. Należy pomyśleć o nawożeniu pierwiastkami nadającymi miąższowi owoców zwięzłości, twardości i wytrzymałości. Podstawowe znaczenie ma prowadzenie zabiegów dokarmiania owoców wapniem, który w formie pektynianów występuje w ścianach komórkowych i spajających je blaszkach środkowych. Uzupełniająco można stosować także inne pierwiastki podnoszące jędrność i wytrzymałość mechaniczną, np. krzem, który zwiększa odporność roślin poprzez umacnianie ich ścian komórkowych.

Jak uniknąć uszkodzeń wyrządzanych przez ekipę zbierającą?

Jednak nawet najwyższe nakłady finansowe na dokarmianie nie zrekompensują szkód spowodowanych przez ekipę zbierającą. Dlatego należy ją odpowiednio przeszkolić, uczulić na problem uszkodzeń owoców. Trzeba pokazać ludziom, którzy nie maja doświadczenia w zbieraniu jabłek, jak należy to robić. Wielu problemów można uniknąć dzięki cierpliwości i właściwemu instruktażowi. Warto się upewnić, czy Ukraińcy wszystko zrozumieli. Powinniśmy wyposażyć ekipę w przyrządy ułatwiające zbiór, a więc wiaderka, zbieraki, ewentualnie fruboxy, a także sprzęt umożliwiający zbiór z górnych partii drzewa, tj. schodki czy sanki sadownicze. Podczas zbioru cały czas pilnować ekipy, bo ludzie, nie nadzorowani, przejawiają naturalną skłonność do robienia tak, jak im wygodnie, a nie tak, jak się powinno.

• Ważna jest technika zdejmowania owocu z drzewa. Powinno się go oddzielić od pędu, delikatnie go unosząc i obracając. Warto podeprzeć palcem szypułkę, aby nie doszło do jej oberwania, bo powstaje wówczas kończyta powierzchnia, która może przebijać skórkę owoców w skrzyni. Ponadto postępować delikatnie - nie naciskać palcami na powierzchnię owoców, nie wbijać w nią paznokci. Owoce skupione blisko siebie na jednym pędzie podtrzymywać drugą ręką, aby nie spadły i się nie obiły.
• Zaczyna się w kierunku od dołu drzewa ku górze; od zewnętrznych partii korony ku przewodnikowi.
• Do wiaderka, rwacza czy skrzyni owoców nie wrzucać, lecz delikatnie wkładać, aby jeden nie obijał się o drugi. Podobnie delikatnie opróżniać rwacze i wiaderka. Nie opierać rwacza z płóciennym dnem o krawędź skrzyniopalety. Zapełniając skrzynię, pilnować, żeby układać owoce równomiernie, bez zostawiania wolnych przestrzeni na obrzeżach i usypywania górek. Zapobiegnie to niepotrzebnemu przemieszczaniu się owoców.
• Jeśli coś spadło i się odgniotło, to trudno. Strat się nie uniknie, byleby pracownik nie odkładał stłuczonego jabłka do skrzyni z przeznaczeniem na długotrwałe przechowywanie.
• Dla zwiększenia bezpieczeństwa pierwszych partii owoców (szczególnie gruszek), które umieszcza się w skrzyni, można jej dno wyścielić matami z gąbki, papierem pakowym czy folią pęcherzykową.
• Skrzyniopalety wypełniać poniżej poziomu ich krawędzi, aby można było układać je w przechowalni jedna na drugą.

Związane z tematem

Zanim owoce trafią do chłodni

Jak wyznaczyć termin zbioru jabłek i gruszek?

Przedzbiorcze opryski wapniem - walka o trwałość przechowalniczą jabłek