Jak i kiedy przycinać borówkę amerykańską?

Spis treści:

• Rola cięcia w uprawie borówki amerykańskiej
• Jakich korzyści dostarcza systematyczne przycinanie borówki?
• Kiedy przycinać borówkę amerykańską?
• Jak przycinać poszczególne odmiany borówki?
• Technika cięcia owocujących plantacji borówki

Rola cięcia w uprawie borówki amerykańskiej

Właściwe cięcie borówki amerykańskiej jest elementem pielęgnacji roślin umożliwiającym im coroczne wydawanie wysokiego pod względem jakości plonu owoców. Borówki są roślinami długowiecznymi, a prawidłowo cięte mogą dawać dobry plon przez około 20 lat, dlatego warto wiedzieć, jak i kiedy przycinać borówkę amerykańską. Błędy w prowadzeniu krzewów skutkują natomiast spadkiem produkcji i utrwalaniem się nieprawidłowego pokroju roślin, toteż niektóre plantacje muszą być przedwcześnie likwidowane. Wiąże się to ze stratami, gdyż pełen potencjał plonotwórczy sadzonek użytych do założenia ogrodu nie zostaje wykorzystany.

Jakich korzyści dostarcza systematyczne przycinanie borówki?

• Prześwietlenie krzewu. Zapewnienie optymalnego doświetlenia pędów umożliwia uzyskanie wysokiej jakości jagód. Warunkuje także ich równomierne dojrzewanie.
• Selekcja pędów. Przycinanie gałęzi nadmarzniętych borówki, porażonych przez choroby, nie dających szans na wydanie wartościowych owoców. Pozostawienie najwartościowszych pędów i ich systematyczna rotacja (usuwanie starszych, wyowocowanych pędów i zastępowanie ich młodymi, produktywnymi przyrostami).
• Przewietrzenie plantacji. Zapobiega gromadzeniu się wilgoci i obniża ryzyko występowania chorób (np. zgorzeli pędów).
• Lepsza penetracja cieczy opryskowej, wyższa skuteczność zabiegów ochrony roślin.
• Ułatwienie pielęgnacji gleby dzięki wycinaniu pokładających się, zewnętrznych gałęzi.
• Utrzymanie krzewów na przeznaczonej dla nich przestrzeni. Ma to szczególne znaczenie w towarowych ogrodach borówkowych, w których sadzi się krzewy co 0,8-1 m w rzędzie. Prawidłowe cięcie borówki zapobiega nachodzeniu na siebie sąsiednich roślin. W ogrodach amatorskich, w których krzewy sadzone są co ok. 1,5 m, ma to mniejsze znaczenie.

Kiedy przycinać borówkę amerykańską?

Wiele osób zastanawia się, kiedy przycinać borówkę amerykańską? Tak naprawdę czas cięcia borówki zależy od organizacji prac w gospodarstwie ogrodniczym, w tym od dostępności siły roboczej. Możliwe jest przycinanie borówki bezpośrednio po zbiorze, wczesną jesienią, w pierwszej połowie zimy, przy czym w naszym klimacie terminy te nie są zalecane.

Przycinanie borówki amerykańskiej najbezpieczniej wykonać na przedwiośniu (od końca lutego do końca marca). Z punktu fizjologii roślin termin ten jest najwłaściwszy, bo zdążyły już odprowadzić zapasy cukrów do karpy i szyjki korzeniowej. Ponieważ krzewy są w stanie bezlistnym, łatwo ocenić, które pędy są wartościowe, a które należy usunąć. Dobrze widoczne są również pąki kwiatowe – można ocenić stan zapąkowania, co daje wyobrażenie o plonie jagód. Widać także, które gałęzie zostały uszkodzone przez niskie temperatury. Jednocześnie, w związku ze zbliżającą się wiosną, mniejsze jest już ryzyko wymarzania roślin. Przycinanie borówek we wcześniejszym okresie zwiększa podatność krzewów na wymarzanie zimą.

Jak przycinać poszczególne odmiany borówki?

Poszczególne odmiany różnią się między sobą sposobem wzrostu i będą wpływać na to, jak przycinać borówkę amerykańską. Na przykład bardzo popularny w naszym kraju Bluecrop, a także Spartan i Earliblue, tworzą silne, wyniosłe pędy. Pokrój krzewów jest zwarty, zagęszczony w środku. W przypadku tej formy wzrostu warto wykonać cięcie całych pędów borówki. Kieruje się wzrost krzewu w górę i zapobiega przegęszczeniu jego środka. Inaczej rosną Patriot i Weymouth, których pędy są niższe, a zewnętrzne gałęzie często się pokładają.

Technika cięcia owocujących plantacji borówki

Jak przycinać borówkę amerykańską? 

1. Cięcie borówki amerykańskiej można rozpocząć od podstawy krzewu. Powinno się wyciąć w całości pędy wychylone na zewnątrz i pokładające się, nawet jeżeli posiadają pąki kwiatowe. Jeżeli pędy nie leżą jeszcze na ziemi, lecz są „w połowie drogi”, również powinno się je wyciąć, gdyż i tak ugną się pod ciężarem owoców.
2. Usuwa się też niskie, drobne pędy jednoroczne wyrastające bezpośrednio z karpy korzeniowej. Często są to drobne gałązki zabarwione na czerwono. Nie przedstawiają one żadnej wartości produkcyjnej. Są słabo doświetlone. Zagęszczają krzew i zabierają substancje odżywcze.
3. Później można ocenić przydatność wyższych pędów tworzących krzew. Borówka amerykańska owocuje najlepiej na dwu- i trzyletnich pędach. Starsze są mniej produktywne i nie opłaca się ich utrzymywać. Dlatego krzew po cięciu powinien składać się z kilku młodych pędów.
Dwu- i trzyletnich pędów owocujących powinno zostać ok. pięciu-sześciu. Selekcjonując je, należy wybrać te najwyższej jakości. Bierze się pod uwagę ich zdrowotność, położenie (pędy nie powinny na siebie nachodzić i konkurować ze sobą o światło), stopień zapąkowania (zdarzają się młode, silnie rozgałęzione pędy, które mają bardzo niewiele pąków kwiatowych lub pędy nadmiernie obłożone pąkami kwiatowymi, a ubogie w pąki liściowe, które nie wykarmią jagód, wskutek czego uzyskamy z nich niski plon zdrobniałych jagód – jedne i drugie lepiej usunąć).

Ryc. 1. Pąk kwiatowy borówki amerykańskiej. Dosyć łatwo go odróżnić - pąki kwiatowe są grubsze, krąglejsze.

Ważne są także pędy jednoroczne, których należy zostawić ok. dwóch-trzech, gdyż w nadchodzącym sezonie zawiążą się na nich pąki kwiatowe na plon przyszłoroczny. Zastąpią starsze, wyowocowane pędy, które będziemy usuwać, wykonując kolejne cięcie borówki amerykańskiej. Taka rotacja drewna owocującego pozwala długo utrzymywać wysoką produktywność plantacji. Zostawia się oczywiście pędy jednoroczne najwyższej jakości. Wyrastająca z karpy korzeniowej „drobnica” się do tego nie nadaje.

4. Po takim zasadniczym cięciu borówki amerykańskiej można skupić się na pracach korekcyjnych. Uszczykiwać sekatorem lub ostrożnie załamywać końcówki pędów uszkodzone przez mrozy, aby zmniejszyć ryzyko wdawania się chorób. Przycinanie borówki amerykańskiej, a w szczególności skrócenie zbyt długich pędów jednorocznych, pobudzi je do wytwarzania rozgałęzień i ułatwi zbiór.

Warto wspomnieć także o miotlasto rozgałęziających się końcówkach pędów. Takie miotełki zawiązują często bardzo wiele pąków kwiatowych, jednak wyrastające z nich jagody są silnie zdrobniałe, gdyż brakuje masy liściowej, która by je odżywiła. Bywa również, że miotełki mają bardzo mało pąków kwiatowych, lecz składają się z dużej liczby krótkich, nadmarzniętych gałązek. Pędy zakończone miotełkami usuwa się w całości u podstawy krzewu lub wycina powyżej wyrastających poniżej miotełki długopędów.

Ryc. 2. Schemat przedstawia krzew borówki amerykańskiej przed przeprowadzeniem cięcia.

1., 5. - Wychylające się na zewnątrz i pokładające gałęzie borówki. Po zawiązaniu owoców obniżą się jeszcze bardziej. Wykonujemy ich cięcie  je pomimo obecności pąków kwiatowych.
2. - Silne, jednoroczne pędy z pąkami liściowymi. Pozostawiamy je, przy czym pęd po prawej stronie można skrócić, aby pobudzić go do wytwarzania rozgałęzień i nie tworzyć nadmiernie wysokiego krzewu, z którego trudno zbierać owoce. W tym sezonie zawiążą się na nich pąki kwiatowe na plon przyszłoroczny.
3. Miotełka. Do usunięcia.
4. Silny pęd obłożony pąkami kwiatowymi. Zostawiamy go, będzie owocował w tym sezonie.
6. Drobny, jednoroczny pęd wyrastający z karpy korzeniowej. Do wycięcia.

Ryc. 3. Krzew borówki amerykańskiej po wykonaniu cięcia.

Sprawdź również inne specjalistyczne artykuły w kategorii: agrotechnika, przygotowane przez Portal Sadownik:

• Siarkowanie - zabieg obniżający pH gleby w uprawie borówki