Pestki - odpad czy surowiec?

W przetwórstwie powstają setki ton pestek

W przetwórstwie owoców pestkowych, przede wszystkim wiśni i śliwek, także brzoskwiń i moreli, wykorzystuje się do produkcji pulp, marmolad, dżemów, wsadów jogurtowych itp. wyłącznie miąższ owoców. W efekcie działalności przetwórczej powstają tony problematycznego odpadu – pestek, którego racjonalne zagospodarowanie stanowi niemałe wyzwanie. W Polsce wytwarzamy kilkadziesiąt ton takiego odpadu rocznie. Pestki są silnie zdrewniałe, a ich rozkład w środowisku zachodzi bardzo powoli – utrudnia to ich kompostowanie. Czy można z nich zrobić użytek?

Odpad o wielkim potencjale

Możliwości zagospodarowania pestek są naprawdę szerokie. Z uwagi na ich skład chemiczny (m. in. zawartość tłuszczów) jest to surowiec z bardzo dużym potencjałem. Możliwe jest zagospodarowanie pestek w całości bądź po rozdziale na jądra i skorupy. Pestki, w przeciwieństwie do wytłoków, są odpadem stabilnym, nie obciążonym ryzykiem zagniwania, nie stwarzającym groźby skażenia biologicznego. Mogą być składowane i transportowane na dalekie odległości.

Zwraca się przede wszystkim uwagę na zagospodarowanie pestek jako surowca energetycznego. W wiązaniach chemicznych związków organicznych tworzących ich strukturę zmagazynowane jest bardzo dużo energii, którą można uwolnić i pozyskać. Wpisywałoby się to w ideę uzyskiwania energii ze źródeł odnawialnych, na realizację której naciska Unia Europejska. Kaloryczność pestek jest o 20% wyższa niż słomy zbożowej, a zużycie na cele energetyczne pestek nie skutkuje ubożeniem gleby w materię organiczną i spadkiem jej żyzności, jak ma to miejsce w przypadku zbioru i zwózki słomy z pola. Pestek nie powstaje na tyle dużo, aby mogły stać się konkurencją dla węgla czy innych paliw kopalnych, mogą być jednak wykorzystywane do ogrzewania zakładów, w których powstają oraz (po skomasowaniu ich w formę kostek czy brykietu) do ogrzewania okolicznych gospodarstw domowych, co mogłoby być dodatkowym źródłem dochodu dla przetwórcy.

Ciekawą perspektywą jest również wykorzystanie pestek wiśni w medycynie do produkcji poduszek rehabilitacyjnych. Takie rozwiązanie stosowane jest na świecie z powodzeniem od wielu lat. Należy uprzednio pestki oczyścić z pozostałości oraz wysuszyć, aby zapobiec ich butwieniu. Następnie umieszcza się je jako wypełnienie poduszki, woreczka czy materaca. Produkt taki wykazuje działanie podobne do termoforu, ponieważ można go poddać chłodzeniu bądź nagrzewaniu i przykładać do chorego narządu. Poduszka łatwo dostosowuje swój kształt oraz wydziela atrakcyjny, wiśniowy aromat.

Jądra pestek, które zasobne są w wartościowe tłuszcze roślinne i mają pewne ilości przeciwutleniaczy i witamin, mogą być wykorzystywane do tłoczenia olejów spożywczych bądź olejów z przeznaczeniem kosmetycznym (produkcja mydeł, olejków, mleczek). Powstałe po tłoczeniu oleju makuchy bądź w przypadku trzody chlewnej oraz dzików całe pestki, można użytkować paszowo. Z jąder pestek można także zrobić użytek w cukiernictwie, produkując z nich masę percepanową (alternatywę dla produkowanego z migdałów marcepanu) oraz chałwę.

Związane z tematem

Jak zagospodarować tony wytłoków owocowych?

Fot. Pixabay