Jak Instytut Ogrodnictwa chroni zasoby genowe roślin ogrodniczych?
Jednym z priorytetowych zadań realizowanych przez Instytut Ogrodnictwa - PIB w Skierniewicach jest ochrona zasobów genowych roślin ogrodniczych. Prowadzone prace obejmują gromadzenie, zachowywanie w kolekcjach ex situ, charakteryzowanie i udostępnianie obiektów roślin warzywnych, sadowniczych, ozdobnych i miododajnych dla potrzeb bezpieczeństwa żywności, rolnictwa i zachowania bioróżnorodności na terenach wiejskich.
W projekcie, oprócz IO-PIB w Skierniewicach, uczestniczy 7 instytucji zewnętrznych, które realizują łącznie 9 tematów szczegółowych. Należą do nich:
- Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach,
- Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu,
- Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,
- Polska Akademia Nauk Ogród Botaniczny - Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej w Powsinie,
- Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Lisewie,
- PlantiCo Hodowla i Nasiennictwo Ogrodnicze Zielonki Sp. z o.o.,
- Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły w Grucznie.
Stan utrzymywanych zasobów genowych roślin ogrodniczych w kolekcjach Instytutu Ogrodnictwa – PIB i instytucji współpracujących wynosi blisko 22 tys. obiektów. Największą grupę stanowią warzywa - 12 402 obiekty, następnie rośliny sadownicze - 7 305, ozdobne 1 902 i miododajne 243.
Jak przechowywane są obiekty kolekcyjne?
Stosuje się różne formy przechowywania obiektów kolekcyjnych. Większość obiektów roślin warzywnych jest przechowywana w postaci nasion zdeponowanych w Krajowym Centrum Roślinnych Zasobów Genowych w Radzikowie. Zasoby genowe szparaga, czosnku, szalotki i dzikich gatunków z rodzaju Allium zachowuje się w postaci systematycznie odnawianych kolekcji polowych. W przypadku roślin sadowniczych, ozdobnych i miododajnych dominują kolekcje polowe prowadzone zgodnie z wymaganiami agrotechnicznymi danego gatunku lub grupy roślin. Dla czosnku i jabłoni stosuje się także krioprezerwację, a podatne na wymarzanie odmiany winorośli utrzymuje się w tunelu foliowym. Z kolei część genotypów śliwy zgromadzono w karkasie (osiatkowanym obiekcie, do którego nie przedostają się mszyce będące wektorem chorób wirusowych - przyp. red.) w celu ochrony ich przed groźną chorobą wirusową - szarką.
Fot. 1. Kolekcja roślin miododajnych.
Fot. 2. Kolekcja tulipanów.
Fot. 3. Kolekcja dzikich gatunków roślin cebulowych.
Czemu służy ochrona zasobów genowych?
Przedmiotem zainteresowania kuratorów poszczególnych kolekcji są zarówno odmiany stare uprawiane dawniej na ziemiach polskich, odmiany uprawiane w okresie powojennym i współcześnie, jak również lokalne typy i dzikie krewniaki gatunków roślin uprawnych. Obiekty z kolekcji i wyniki badań prowadzonych w kolekcjach są prezentowane podczas konferencji, warsztatów i seminariów tematycznych, służą do celów hodowlanych i edukacyjnych. Podejmowane wysiłki mają na celu ochronę zasobów genowych roślin ogrodniczych dla przyszłych pokoleń.
Fot. 4. Kolekcję wrażliwych na wymarzanie odmian winorośli prowadzi się pod tunelem foliowym.
Fot. 5. Sad morelowy w czasie kwitnienia.
W latach 2015-2020 prace z tego zakresu prowadzono w ramach dwóch zadań PW IHAR-IO: Zadania 1.3 pt.: „Gromadzenie, zachowanie w kolekcjach ex situ, kriokonserwacja, ocena, dokumentacja i udostępnianie zasobów genowych i informacji w zakresie roślin warzywnych, sadowniczych, ozdobnych i miododajnych oraz spokrewnionych dzikich gatunków” oraz Zadania 1.7 pt.: „Poszerzanie różnorodności gatunków i odmian roślin ogrodniczych na obszarach wiejskich oraz podnoszenie świadomości społeczeństwa w zakresie znaczenia roślinnych zasobów genowych”. Od 2021 roku jest to zadanie celowe finansowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Za większość działań dotyczących ochrony zasobów genowych roślin ogrodniczych odpowiada Zakład Odmianoznawstwa, Szkółkarstwa i Zasobów Genowych kierowany przez dr hab. Mirosława Sitarka.
Inne materiały z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach
Skuteczne zwalczanie chrabąszcza majowego
Grandarosa - bardzo wartościowa, polska odmiana truskawek
Bella - polska, wytrzymała na zimowe mrozy odmiana moreli
Nowa świdośliwa Amela dostępna dla szkółkarzy i plantatorów
Komentarze
Brak komentarzy