Zakładanie sadu - jedyna okazja na wprowadzenie materii organicznej w głąb gleby

Materia organiczna poprawia żyzność stanowiska

Materia organiczna to podstawowy czynnik decydujący o żyzności gleby. Jej rola jest nie do przecenienia. Nawet na glebach mniej urodzajnych, i przepuszczalnych można uzyskać dużo lepszy wzrost roślin i większe owocowanie, jeżeli wprowadzimy do nich dużo materii organicznej. Gdy zakładamy plantację owoców na terenie piaszczystym, podstawowym działaniem powinno być wprowadzenie możliwie największej ilości materii organicznej do gleby. To właśnie ona poprawi zdolność podłoża do zatrzymywania wody opadowej, a więc ograniczy negatywne skutki suszy. Podniesie również wykorzystanie składników z nawożenia mineralnego, ponieważ zwiąże je w kompleksie sorpcyjnym i zmniejszy ich wymywanie w głąb profilu glebowego, gdzie byłyby niedostępne dla korzeni roślin. Tak więc odpowiednia dawka materii organicznej nadaje glebom piaszczystym tych walorów, które mają gleby gliniaste czy ilaste. Powinno się ją stosować zarówno w gospodarstwach ekologicznych, jak i konwencjonalnych.

Jakie są zalety stosowania materii organicznej?

• Materia organiczna ogranicza negatywne skutki zmęczenia gleby (choroby replantacji), z którą mamy do czynienia w przypadku zakładania sadu po sadzie.
• Jest źródłem niezbędnych roślinom mikro – i makroelementów. Zawiera znaczne ilości azotu, potasu, fosforu, wapnia, siarki, boru oraz innych pierwiastków decydujących o produkcyjności nasadzeń. Składniki te nie uwalniają się jednocześnie, lecz etapami – znaczna ich część  zawarta jest w związkach organicznych, które nie mogą być pobrane przez systemy korzeniowe roślin. Muszą najpierw ulec mineralizacji przy udziale mikroorganizmów glebowych, które przekształcą je do form dostępnych dla roślin. Dla przykładu – azot uwalnia się z obornika stopniowo w ciągu trzech lat po jego zastosowaniu.
• Poprawa struktury gleby.
• Pobudzenie aktywności biologicznej gleby.
• Zwiększenie zdolności gleby do zatrzymywania wody (szczególnie istotne w dobie zagrożenia suszowego).
• Zwiększenie pojemności kompleksu sorpcyjnego gleby, a więc poprawa zdolności gleby do zatrzymywania stosowanych w nawożeniu mineralnym jonów pierwiastków (K⁺, Na⁺, Ca²⁺, Mg²⁺, NH4⁺ i innych). Jeżeli nie zwiąże ich gleba, przejawiają one naturalną skłonność do ucieczki w głąb profilu glebowego, poniżej pułapu korzeni roślin, dokąd są wypłukiwane przez opady. 
• Poprawa warunków cieplnych gleby (dzięki ciemnemu zabarwieniu i silnemu pochłanianiu promieniowania słonecznego).
• Stabilizacja odczynu gleby poprzez zwiększenie jej zdolności buforowych.
• Ograniczenie negatywnych skutków nagromadzenia w glebie metali ciężkich (np. stosowanej w opryskach miedzi) oraz pozostałości pestycydów.

Tylko przed założeniem nasadzenia możemy wprowadzić materię organiczną dogłębnie

Aby skutecznie zaopatrzyć stanowisko w materię organiczną, należy ją wprowadzić dogłębnie. W uprawach wieloletnich mamy tę możliwość wyłącznie przed ich założeniem. Później głębokiej uprawy gleby już nie wykonamy, bo uszkodziłaby systemy korzeniowe drzew, które skupiają się w warstwie gleby do głębokości 30 cm. Dlatego stosujemy dokładną orkę (na mniejszych powierzchniach można stanowisko przekopać). Taki zabieg przemieszcza materię organiczną w głąb gleby, gdzie będzie służyć systemom korzeniowym roślin przez cały okres użytkowania sadu.

Stosowanie nawozów organicznych po założeniu sadu (w postaci ściółek z obornika, słomy) również poprawia urodzajność stanowiska, nie daje jednak tego samego efektu, co wprowadzenie ich w głąb profilu glebowego.

Źródła materii organicznej.

• Obornik (dawka 40 t/ha).
• Przedplony uprawiane na zielony nawóz (np. gorczyca, rośliny motylkowate).
• Kompost – coraz łatwiej dostępny w pobliżu większych miast, w których zakłada się kompostownie do zagospodarowania odpadów biodegradowalnych.
• Wykorzystanie osadów ściekowych do celów rolniczych (zgodnie z obowiązującymi przepisami).

Związane z tematem

Co trzeba wiedzieć o orce przed zakładaniem sadu?

Badania gleby - ich wykonanie, interpretacja i dobór dawki nawozu prostsze niż może się wydawać!