Ziołomiody - wartościowe miody czy tylko ich podróbki?

Miody a ziołomiody – podobieństwa i różnice

Grupą produktów pszczelich, które zdobywają coraz większą popularność, są ziołomiody. Powstają inaczej niż miody, z którymi nie powinny być mylone. Tradycyjny miód jest od początku do końca wytworem pracy pszczół. Najpierw owady aktywnie poszukują pożytku, pozyskują nektar z kwiatów roślin miododajnych bądź inne substraty (np. spadź) i z nich produkują miody. W zależności od gatunku roślin, których nektar występuje w przewadze, możemy wyróżnić miody lipowy, rzepakowy, malinowy bądź inne. Rola pszczelarza ogranicza się w produkcji miodu do wybierania go z ula.

Ziołomiody produkowane są przez pszczoły ze sztucznych pożywek, których pszczelarz dostarcza rodzinie pszczelej. Bazę pożywki stanowią cukry. Wzbogaca się je o substraty roślinnego pochodzenia (np. zioła), których pszczoły nie wykorzystałyby przy produkcji naturalnego miodu, bo nie dają one nektaru. Wsad ziołowy można uzyskać samodzielnie poprzez mechaniczne zmiażdżenie liści, owoców i nasion roślin liściastych i iglastych, spłukanie ich zimną wodą, wygotowanie wytłoków oraz wkomponowanie pozyskanego soku i ekstraktu w syrop. Pszczoły poddają zadaną pożywkę obróbce (w tym działaniu enzymów) i wypełniają nią komórki plastrów. Pokarm do produkcji ziołomiodów podaje się najczęściej w lipcowym okresie bezpożytkowym, aby podtrzymać produkcyjność pasieki.

Walory ziołomiodów

Istotnym jest, aby nie wprowadzać konsumentów w błąd co do składu i pochodzenia ziołomiodów. Nie można w ich przypadku mówić o wartościach dietetycznych ani leczniczych, nie należy zamieszczać na etykiecie żadnych informacji, które sugerowałyby, że jest to środek specjalnego przeznaczenia spożywczego. Nie ma ku temu regulacji prawnych, choć jak będzie później wspomniane, prawidłowo wyprodukowane ziołomiody mogą być towarem cenniejszym od tradycyjnych miodów.

Ziołomiody, z uwagi na swoje pochodzenie, mogą zawierać wiele cennych składników odżywczych, np. białek, w tym białek pochodzących z pszczelich gruczołów ślinowych, witamin, składników mineralnych, innych związków pochodzenia roślinnego. Stanowią one wsparcie dla odporności organizmu, mogą być elementem profilaktyki licznych schorzeń.

Zaletą produkcji ziołomiodów jest to, że można sprowokować pszczoły do obróbki odpowiednio wyselekcjonowanych, wartościowych substratów roślinnych o właściwościach prozdrowotnych, z których owady normalnie by nie skorzystały (np. soku z aronii, ekstraktu z owoców głogu, z pokrzywy, mniszka, sosny). Pszczoły, przetwarzając pożywkę z wsadem ziołowym, konserwują ją przy pomocy swoich wydzielin o działaniu bakteriobójczym. Dzięki temu, pomimo brak sztucznych konserwantów, ziołomiody są trwałe.

Smak ziołomiodu różni się w zależności od wsadu ziołowego, który został zastosowany do jego produkcji. Na przykład ziołomiód sosnowy będzie miał charakterystyczny słodko – żywiczny posmak. Możemy stosować ziołomiody jako słodziki, dodatki do potraw (np. sałatek owocowych, naleśników) bądź spożywać je bezpośrednio.

Znajomość zielarstwa to podstawa

Ziołomiody produkuje się często w pasiekach stacjonarnych, w których niemożliwe jest utrzymanie ciągłości pożytkowej, a więc występuje luka między okresem przekwitnięcia roślin wiosennych a rozkwitem roślin letnich. Można wtedy bez wywożenia pszczół na inne pożytki wyprodukować ziołomiody ze sztucznej pożywki.

Wielu pszczelarzy zwraca jednak uwagę, że nie powinien to być główny cel produkcji ziołomiodów. Istota wytwarzania ziołomiodów sprowadza się do zawieszenia w cukrowym nośniku substancji roślinnych o potwierdzonym działaniu prozdrowotnym, których pszczoły nie mogą pobrać, bo nie zawiera ich nektar roślin albo na roślinach tych nie żerują mszyce, które wydzielałyby spadź.

Do produkcji wartościowych ziołomiodów niezbędna jest szeroka wiedza z zakresu zielarstwa, znajomość roślin, ich fizjologii oraz sposobów przetwarzania surowca zielarskiego w taki sposób, aby nie tracił swych właściwości. Należy mieć pojęcie, w której fazie rozwojowej pozyskać rośliny, aby zawartość składników leczniczych była w nich jak najwyższa. Trzeba znać się na obróbce ziół; wiedzieć, jak długo i w jakiej temperaturze je suszyć, aby nie straciły swoich walorów. Należy wiedzieć, w jakich proporcjach wkomponować je w pożywkę.

Trzeba koniecznie odróżnić ziołomiody produkowane przez laików, którzy nie mają pojęcia o zielarstwie, będące w istocie syropem zabarwionym jakąś substancją roślinną, od wartościowych ziołomiodów przygotowanych zgodnie ze sztuką zielarską, których zakres działania leczniczego może być szerszy niż samego miodu pszczelego.

Fot. Pixabay