Upadek Ursusa, koniec polskiej legendy - ZDJĘCIA dawnych modeli ciągników

O fatalnej sytuacji finansowej polskiego przedsiębiorstwa produkującego pojazdy i maszyny rolnicze pisaliśmy w lutym bieżącego roku. Opisywaliśmy trudności zakładu z bieżącą realizacją zamówień oraz pokryciem zobowiązań, próby restrukturyzacji i wyprowadzenia firmy z finansowych tarapatów oraz zwracaliśmy uwagę, że nawet w dobie globalizacji nie można polegać na dostawach jakichkolwiek towarów z firm zagranicznych. Dlatego przetrwanie polskich producentów sprzętu rolniczego powinno być priorytetem dla 40 - milionowego kraju o silnie rozwiniętej produkcji rolnej.

Czytaj więcej: Czy to już koniec Ursusa? (luty 2021)

Niestety sytuacja potoczyła się inaczej. W marcu 2021 roku zarząd Ursusa złożył w Sądzie Rejonowym w Warszawie wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego, licząc, że nadzór sądu zwiększy szanse zakładu na wyjście na finansową prostą. Sąd, biorąc pod uwagę sytuację przedsiębiorstwa oraz dotychczas bezskuteczne próby jego restrukturyzacji, w tym tygodniu oddalił wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego i ogłosił upadłość spółki. O upadłość wnioskowali dwaj wierzyciele Ursusa – PKO BP oraz Getin Noble Bank. W reakcji na komunikat o upadłości, akcje spółki spadły o 37%.

Polska traci więc swojego głównego producenta pojazdów rolniczych, który przez dziesięciolecia był motorem postępu i ma ogromne zasługi dla krajowego rolnictwa. Po upadku FSO przestaliśmy się liczyć na rynku samochodów osobowych, a po upadku Ursusa – oddaliśmy pole w produkcji maszyn i pojazdów rolniczych. To nie tylko smutne, ale i bardzo niepokojące, biorąc pod uwagę, że Francuzi mają Renaulta, Niemcy  – Fendta, Czesi – Zetora, Białorusini – MTZ, i we wszystkich tych krajach produkcja się opłaca, a wspomniane firmy stać na ekspansję na zagraniczne rynki.

Aby w jakiś sposób oddać należne zasługi krajowej fabryce pojazdów rolniczych, publikujemy zdjęcia oraz informacje na temat historycznych modeli ciągników produkowanych przez polskie zakłady mechaniczne – tych znanych i mniej znanych przez rolników. Zostały wykonane zimą 2021 w Muzeum Rolnictwa w Szreniawie. Zaczynamy od legendarnego Ursusa C-45, którego projekt opracowano w 1945 roku, a produkcję rozpoczęto w 46 roku w zniszczonej po Powstaniu Warszawskim stolicy, zaś kończymy na modelu C - 4011.

Ursus C – 45

• Pierwszy powojenny model polskiego ciągnika. Uruchomienie jego produkcji było wielkim wyczynem w zniszczonej po Powstaniu Warszawskim stolicy, kiedy po niemieckich bombardowaniach zmieciono z powierzchni ziemi warszawski dorobek motoryzacyjny, a pozostałe resztki zostały rozkradzione.
• Ciągnik miał wesprzeć polskie rolnictwo w trudnej, powojennej rzeczywistości oraz służyć na polu transportu innych towarów, m. in. artykułów budowlanych w odradzającej się Polsce.
• Konstruktorzy Ursusa C – 45 mieli zbyt mało czasu, aby stworzyć projekt modelu od podstaw, dlatego wzorowali się na niemieckim ciągniku Lanz Bulldog D9506, który był w Polsce dość popularny i cieszył się uznaniem naszych traktorzystów. Było to możliwe i legalne, gdyż po kapitulacji Niemiec unieważnione zostały prawa do patentów tego kraju.
• Projekt powstał na przełomie 1945 i 46 roku. Pierwsze pojazdy wyjechały z fabryki w 1947 roku. Jeden z egzemplarzy uświetnił wówczas swoją obecnością pochód pierwszomajowy.
• 1 – cylindrowy, dwusuwowy silnik średnioprężny. Zapłon paliwa następował w nagrzanej, nie chłodzonej gruszce żarowej umieszczonej z przodu ciągnika. Aby uruchomić silnik, należało podgrzać gruszkę palnikiem. Film pokazujący uruchamianie tego modelu ciągnika przedstawiony jest poniżej.

• Silnik był niewrażliwy na jakość paliwa i mógł pracować na olej napędowy, benzynę, naftę, spirytus, parafinę czy mazut.
• Moc: 47 KM.
• Moment obrotowy: 480 Nm.
• Wysoki moment obrotowy oraz moc silnika zapewniały znaczny jak na tamte czasy uciąg i dawały możliwość wykonywania trudnych prac polowych.
• Pojemność silnika: 10 300 cm3.
• 3 – biegowa skrzynia biegów.
• Przednia oś zamontowana na pojedynczym, poprzecznie umiejscowionym resorze piórowym.
• Najpierw produkowano wersję z kołami żelaznymi, później zaczęto produkować Ursusa C – 45 z kołami ogumionymi.
• Na trzecim biegu można było rozwinąć prędkość 6,2 km/h
• Długość / szerokość: 3 542 / 1 675 mm (w wersji z kołami żelaznymi).
• Brak podnośnika hydraulicznego, wałka odbioru mocy, kabiny, świateł, błotników i rozrusznika.
• Produkcji zaprzestano w 1957 roku. Do tego czasu wyprodukowano ok. 50 tys. egzemplarzy.
• Unowocześniona wersja Ursusa C – 45 to Ursus C – 451.

Ursus C - 325

• Kiedy wyczerpano możliwości modernizacji Ursusa C – 45(1), zaczęto projektować inny model. Był to lekki ciągnik rolniczy Ursus C - 325.
• Ursusa C – 325 produkowano w latach 1959 – 1963. Przez 4 lata z fabryki wyjechało ponad 26 tys. egzemplarzy.
• 2 – cylindrowy silnik wysokoprężny, chłodzony cieczą, z bezpośrednim wtryskiem paliwa (S-312).
• Moc: 25 KM.
• Moment obrotowy: 93 Nm.
• Pojemność silnika: 1 810 cm3.
• 6 – biegowa skrzynia biegów.
• Hydraulika siłowa z trzypunktowym układem zawieszenia.
• Wał odbioru mocy.
• Dociążenie kół tylnych
• Zmienny prześwit i rozstaw kół.
• Układ elektryczny.
• Maksymalna prędkość: 20,2 km/h.
• Długość / szerokość: 3 030 / 1250-1680 mm

Ursus C – 308

• Model ciągnika jednoosiowego, produkowanego w latach 1958–1963.
• Służył głównie w gospodarstwach ogrodniczych oraz w leśnictwie.
• 1 – cylindrowy, dwusuwowy silnik o zapłonie iskrowym, chłodzony powietrzem.
• Moc: 8 KM.
• Moment obrotowy: 26 Nm.
• Pojemność silnika: 372 cm3.
• 3 – biegowa skrzynia biegów.
• Maksymalna prędkość: 13 km/h.
• Ciągnik mógł być zagregowany z pługiem, przyczepą, opryskiwaczem, beczką do podlewania warzyw itp.

Ursus C – 342

• Nieznany szerszemu gronu prototyp.
• Pojedynczy, sprawny egzemplarz znajduje się w Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemysłu Rolno – Spożywczego w Szreniawie.
• Wyprodukowany w 1961 roku.
• 3 - cylindrowy silnik S-313
• Moc: 36,4 KM.

Ursus C – 4011

• Model średniego ciągnika produkowany w latach 1965–1970.
• Zakłady Mechaniczne Ursus przejęły licencję na produkcję modelu 4011 od czeschosłowackiego Zetora.
• 4 – cylindrowy silnik wysokoprężny, chłodzony cieczą.
• Moc: 42 KM.
• Moment obrotowy: 180 Nm.
• Pojemność silnika: 3 120 cm3.
• 10 przełożeń skrzyni biegów.
• Podnośnik hydrauliczny.
• Automatyczna regulacja głębokości orki poprzez cięgło centralne TUZ
• Układ hydrauliki zewnętrznej z jednym szybkozłączem
• WOM zależny i niezależny 540 obr./min
• Długość / szerokość: 3 250 / 1 800 mm
• Maksymalna prędkość: 25,6 km/h.
• Wyprodukowano niemal 100 tys. sztuk tego modelu.

Związane z tematem

Mini ciągnik ogrodniczy czy legendarny Ursus C-330? Co do lekkich prac w gospodarstwie?